3 minBrazilië en de Filipijnen: twee totaal verschillende groeilanden
Jean Philippe Donge Na de crisis van 2008 leverden obligaties van groeilanden gedurende twee jaar een positief rendement op. Aan die winstreeks kwam echter een einde door zowel factoren die eigen zijn aan de beleggingscategorie als externe invloeden. Eerst verloren beleggers alle vertrouwen in de perifere landen van de eurozone in 2010, meer bepaald in Griekenland in 2011. Twee jaar later, op 22 mei 2013, kondigde Ben Bernanke het einde van de kwantitatieve versoepeling aan en verklaarde hij dat de liquiditeitsinjecties geleidelijk zouden worden teruggeschroefd. Dat was de fameuze tapering. In de volgende drie maanden viel de GBI EM Broad Diversified, de representatieve index van de in lokale munten luidende staatsobligaties van groeilanden, met 14% terug.
Een moeilijker klimaat
Index van JPMorgan van in lokale munten luidende staatsobligaties van groeilanden (GBI EM Broad Diversified-index)
Bron: Bloomberg
Eind 2014 zette de Chinese groeivertraging de markten opnieuw onder druk. Grondstoffen, vooral olie, kregen rake klappen. Zo kelderde de WTI-index, die de prijs van een vat Texaanse ruwe olie weergeeft, tussen juni 2014 en januari 2015 met 59%. De markt van in lokale munten luidende staatsobligaties viel verder terug. Een aantal groeilanden, in het bijzonder de grote olieproducenten, hadden moeite om hun munt te ondersteunen. Zo besliste Nigeria om zijn munt met 8% te devalueren en tegelijkertijd de rente met 100 basispunten te verhogen tot 13%.
De moeilijkheden in de opkomende wereld uitten zich in een achteruitgang van de kerncijfers. In september 2015 verlaagde S&P de Braziliaanse rating tot BB+, waardoor schuldpapier van het land voortaan als speculatief wordt gezien. Brazilië was echter geen geïsoleerd geval. Zowel Nigeria als Angola zag zijn rating terugvallen tot B+, terwijl de rating van Ghana werd teruggebracht tot B-. De Venezolaanse en de Zuid-Afrikaanse werden ten slotte verlaagd tot respectievelijk CCC+ en BBB-.
Er is ook goed nieuws
In tegenstelling tot landen als Brazilië en Rusland houden andere groeilanden wel het hoofd boven water en profiteren zij zelfs van de huidige situatie. Het gaat daarbij in het algemeen om netto-invoerders van grondstoffen, zoals Zuid-Korea, Marokko, India en de Filipijnen. Zo werd de Filipijnse rating sinds 2009 regelmatig verhoogd.
Tekort op de Braziliaanse lopende rekening
Bron: Trading Economics
Ontwikkeling van de verhouding tussen de overheidsschuld en het bbp in Brazilië
Bron: IMF, Bloomberg
De rating van de Filipijnen, dat zo'n 100 miljoen inwoners telt, ging van BB- in 2005 naar BBB in mei 2014. Die forse verbetering wordt bevestigd door de ontwikkeling van de Filipijnse schuld, die al tien jaar in dalende lijn gaat, alsook door de dynamische economische activiteit en de goede prestaties van het land ondanks de Chinese groeivertraging.
Volgens Coface wordt de Filipijnse economie ondersteund door enkele positieve ontwikkelingen:
- de elektronica-industrie doet het bijzonder goed (40% van de uitvoer);
- de uitvoer naar de Aziatische groeilanden blijft onafgebroken stijgen;
- de consumptie van de huishoudens en de externe rekeningen profiteren van het geld dat uitgeweken Filipijnen naar hun thuisland sturen;
- de sector outsourcing van bedrijfsdiensten neemt een hoge vlucht. (1)
Filipijnen: jaarlijkse groei
Bron: Bloomberg
Filipijnen: ontwikkeling van de lopende rekening in % van het bbp
Bron: Trading Economics
Filipijnen: overheidsschuld/bbp
Bron: IMF, Bloomberg
Filipijnen: fragment uit de handelsbalans
Uiteraard hebben de markten rekening gehouden met die relatieve sterke en zwakke punten. Dat blijkt uit onderstaande grafiek, die het verloop weergeeft van de subindexen van de in USD luidende staatsobligaties van Brazilië en de Filipijnen van de index van JPMorgan (herleid naar een basis van 100). We doen daarbij twee belangrijke vaststellingen, naast het feit dat Brazilië, de vroegere ster van de markten, al in de eerste helft van 2012 achterop hinkte (het is in die periode dat de schuld van het land begon te stijgen en dat de lange daling van de real werd ingezet):
- in 2013 kwamen beide landen onder druk door de tapering die Ben Bernanke aankondigde (zie hierboven);
- eind 2014 en in 2015 leed de Braziliaanse index onder zowel de val van de olieprijzen als de daling van de yuan, maar werden Filipijnse staatsobligaties daar nauwelijks door beïnvloed.
Brazilië vs. Filipijnen (indexen van JPMorgan)
